معرفت شناسی و مدل سازی در ژئومورفولوژی

مطالعات ژئومورفولوژیست ها در زمینه سیستمهای محیطی به شناخت چارچوب های نظری در زمینه الگوهای ساختاری و رفتاری سیستمها منتهی می شود و البته تدوین و تبیین آن برای محققان همواره شوق انگیز بوده است. تشریح چنین الگوهای رفتاری و ساختاری(مد ل ها) که گاهی اوقات ما را قادر به پیش بینی های مشروط می کند، مستلزم نوعی بی پیرایگی و ساده انگاری است تا به توان چنین مفاهیمی را به دیگران نیز انتقال داد. نکته قابل تأمل در طراحی یک مدل، چارچوب های نظری فهم و ادراک ما است که در قلمرو آن پدیده مورد نظر ارزیابی می شود. اگرچه همواره سعی شده است صحت وکارایی یک مدل به هم پوشانی آن با واقعیات تجربه پذیر تطبیق داده شود ولی نباید از نظر دورداشت که بسیاری از مدل ها تنها جنبه مفهومی داشته و هرگز در عالم واقع تجلی پیدا کردنی نیستند. بسیاری از محققان مدل های پیشنهادی خود را به صورت آنالوگ از واقعیات دیگری وام می گیرند؛ برای مثال وقتی آب شناسان سعی بر آن دارند که جریان آب رود خانه ای را با جریان الکتریسیته همسان و مشابه تلقی کنند در واقع از یک واقعیت تعریف شده بهره برده و رفتار آب که پدیده مورد نظر آن هاست، به مدل جریان الکتریسیته خورانیده اند. این روش یک شیوه معمول و رایج است و خرده ای نیز بر آن نمی توان گرفت. آن چه در این مقاله به آن پرداخته شده است بیشتر معطوف به چارچوب های معرفت شناسی است و جوابی به این پرسش است که اگر چارچوب های شناخت شناسی تغییر پیدا کنند چه تاثیراتی بر طراحی مدل های ما خواهد گذاشت و یا چه رابطه ای بین مدل ها و چارچوب های دیدگاهی در ژئومورفولوژی می توان استنتاج کرد. کلید واژ ه ها: سیستم، مدل، معرفت شناسی، تعادل، پسخوراند، ژئونرون